Oeroude eiken in het Borkener Paradies

Het Borkener Paradies zegt de meeste mensen, behalve de natuurliefhebber, wellicht niets en dat is jammer. Het is namelijk een uniek rivierduin landschap, gelegen in een grote meander van de oude Eems, een stukje over de grens bij Versen. Vooral bekend om de vele nachtegalen die hier zomers zingen, maar nog meer omdat het al eeuwenlang,vanaf de middeleeuwen, een oeroud bos-weide landschap is. Door eeuwenoude begrazing is een landschapstype ontstaan die in Nederland volledig is verdwenen. Nederlandse ontwerpers van nieuwe natuurgebieden hebben zich hier laten inspireren.

Ik ben nog maar tien meter voorbij de brug over de meander of ik wordt getroffen door de schoonheid en rust die hier heerst. Het bos houdt de harde wind buiten, de wolken gaan opeens open en knoestige oude eiken aan beide zijden van het pad, vormen bijna een poort. De meterslange groene hedera komen als lianen, vanaf de eerste zijtakken, weer naar beneden gezakt. Ze zijn zo sterk dat ik er zelfs aan kan hangen.  

Het gras wordt hier kort gehouden door koeien en paarden. Ze staan nu wellicht op stal, want ik ontdek er geen een. Ze doen het hier niet zo gek met honderden grazers zoals bij ons in de Oostvaardersplassen. Hier is balans in de begrazingsdruk. Door de eeuwenoude begrazing is er een, veelal met sleedoorn en meidoorn, begroeide stekelige zone ontstaan tussen wei en bos. Begin april, als de sleedoorn prachtig wit bloeit, moet ik hier zeker weer heen.
   

Omdat er geen onderhoud wordt gepleegd mogen dode takken blijven liggen en daar profiteren talloze insecten en dus ook vogels van. Als ik hier nog eens heen ga, ga ik zeker op zoek naar het vliegend hert.    

Midden in het gebied staat een joekel van een meerstammige eik. Meer dan zeven meter omtrek. Hoe oud zou deze eik wel niet zijn? De stammen nomen ze stobben of een stoof. Dit is ontstaan door talloze keren vlak boven de grond omzagen of kappen. 

  

Opvallend aan de oude bomen is dat de takken al dicht bij de grond uitwaaieren en de bomen daardoor breder dan hoog zijn.

De oudste eiken in dit gebied staan op de stuifzandheuvels. Er is niet zoveel fantasie voor nodig om te bedenken dat de bomen links, niets anders zijn dan takken, afkomstig van één eik. Zandverstuivingen blazen soms het onderste deel onder of  blazen soms juist de wortels bloot. 

Er groeit ook nog wat struikheide op de open plekken. 

Er groeit veel rendiermos op zowel het gras als tussen de heidestruiken. 

Typisch beeld van het Borkener Paradies.

Terwijl de eiken hoog en droog staan, staan de elzen met hun voeten in het water. De Eems overstroomd geregeld en dode bomen liggen hier in de meander. Als de winter uit blijft, gaat binnen enkele weken de Els alweer bloeien.

De hooggelegen akkers worden hier afgewisseld met lage delen, waar ooit  de rivier stroomde. Een enkele eik, met op de achtergrond het paradies, zorgt voor een leuk plaatje.

Ik kan van dit landschap maar niet genoeg krijgen. 

Deze oude lus van Eems stroomde al jarenlang niet meer maar ze hebben het weer zo gemaakt dat er weer water doorheen stroomt. 

Een kilometer verderop zijn de rivierduinen nog hoger en groeien er beuken op. De vele bladeren van de beuk zorgen er voor dat er weinig licht op de grond valt waardoor er geen onder begroeiing is in een beukenbos. Hier grenzend aan een oude rivierarm. 

Naast de weg is er zoveel zand  weggegraven dat de wortels van de beuk  bloot zijn  komen te liggem.